Sołectwo Gwizdanów

Sołtys

Michał Kościelniak

HISTORIA

Wieś położona jest w północno-wschodniej części Wzgórz Dalkowskich, w pasie Wału Trzebnickiego, na terenach, które były objęte w przeszłości zlodowaceniem środkowopolskim. Wzdłuż miejscowości przebiegają linie kolejowe ze stacją Rudna Gwizdanów, w tym linia relacji Szczecin Główny – Wrocław Główny oraz linie prowadzące do Legnicy i Huty Miedzi Cedynia. Na listę zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa wpisane są tu kościół św. Urszuli i cmentarz przykościelny. Przez miejscowość przebiega ponadto szlak rowerowy „Mała Pętla po Wzgórzach Dalkowskich”, a jedną z najbardziej znanych cyklicznych imprez, organizowanych we wsi, jest Zlot Motocykli w Gwizdanowie. Gwizdanów liczy 406 mieszkańców.

Obok Rudnej i Chobieni to jedna z najbardziej rozwiniętych i zurbanizowanych miejscowości w całej gminie. Jej obecny wygląd w dużej mierze odzwierciedla stan z drugiej połowy XIX w., po wybudowaniu w 1856 r. węzłowej stacji kolejowej, prowadzącej z Wrocławia do Rzepina (a dalej do Berlina). Stacja obsługiwała też oddaloną o niecałe 3 km Rudną do momentu, gdy wybudowano tam dworzec w 1901 r. Niedługo potem uruchomiono również połączenie Legnica-Lubin-Gwizdanów–Głogów. Liczba ludności Gwizdanowa wzrosła wówczas niemal czterokrotnie, a spora część mieszkańców znalazła zatrudnienie przy obsłudze kolei. Był to także czas niebywałego boomu budowlanego – większość dzisiejszej mieszkalnej zabudowy pochodzi z tamtego okresu.

Chociaż ruch pasażerski w ciągu ostatnich dwóch dekad znacznie zmalał, istniejąca architektura kolejowa pozostaje jednym z najciekawszych elementów tej miejscowości. Stacja kolejowa, stary dworzec, wiata peronowa, wieża ciśnień, lokomotywownia i żurawie wodne oddają ducha minionej epoki. Inną atrakcją Gwizdanowa jest wybudowana w latach 90. ubiegłego wieku strzelnica sportowa, dostępna powszechnie.

Widok na stację Gwizdanów

Zanim Gwizdanów nabrał cech podmiejskich, był typową wsią rolniczą. Pierwsza jego nazwa brzmiała Gwizdanovo (1265 r.), a językoznawcy wywodzą ją od nazwiska Gwizdan. Z biegiem lat wpływy niemieckie zaczęły być coraz bardziej widoczne i od końca XVII w. miejscowość nosiła nazwę Queisen, a następnie Queiβen. Dawna forma powróciła po II wojnie światowej.

W kościelnych dokumentach z 1289 r. po raz pierwszy pojawia się nazwisko proboszcza parafii w Gwizdanowie, Wacława. Wieś stanowiła w tym czasie własność biskupa wrocławskiego i pozostała nią aż do sekularyzacji Prus w 1810 r. Z okresu podległości kościołowi pochodzi kościół pw. św. Urszuli. Świątynia wzniesiona została w średniowieczu, ale w XIX w. została całkowicie przebudowana, a w jej sąsiedztwie stanęła szkoła parafialna. Do 1945 r. kościół należał do ewangelików. Wraz z przyległym cmentarzem świątynia wpisana jest do rejestru zabytków. Na cmentarzu oprócz grobów katolickich znajdują się też prawosławne, albowiem po wojnie w okolicy rozlokowana została ludność przesiedlona ze wschodnich terenów Polski w ramach akcji „Wisła”.

Do tej ciekawej miejscowości można dotrzeć dwoma żółtymi szlakami rowerowymi: „Małą pętlą po Wzgórzach Dalkowskich” i „Szlakiem pałaców w gminie Rudna”. Tu prowadzi również pieszy „Szlak Dziadoszan” (czerwony).

Widok na stację Gwizdanów